Regionale fondsen in gebruik voor gebiedsontwikkeling

Nederland kent een forse verstedelijkingsopgave in stedelijke regio’s binnen en buiten de Randstad. De opgave bedraagt circa 1 miljoen woningen tot 2040. Een deel daarvan zal binnenstedelijk gerealiseerd kunnen worden, maar hoe de opgave zich daadwerkelijk voltrekt zal mede- afhankelijk zijn van politieke keuzes, beschikbare middelen en regionaal gedifferentieerde marktontwikkelingen. Deze verstedelijkingsopgave kan niet sectoraal benaderd worden. Ongeacht de ruimtelijke keuzes zijn er grote investeringen nodig in openbaarvervoer en andere infrastructuur om de bereikbaarheid te borgen. Daarnaast is er samenhang (ruimtelijk en functioneel) tussen wonen, werken en maatschappelijke opgaven als de klimaatadaptatie, de energietransitie en verschuivingen naar een meer circulaire economie.

Deze samenhangende opgave vergt forse investeringen, zowel van publieke als private en maatschappelijke partijen. Die investeringen voegen als het goed is waarde toe en binden partijen in een gezamenlijk perspectief.
Die constatering is op zichzelf van alle tijden. Nieuw is dat het speelveld complexer is door de genoemde samenhang tussen de opgaven, waardoor o.a. meer partijen nodig zijn om tot de gewenste oplossingen te komen.

Wat is nodig om inhoudelijk en financieel samenhangende investeringsplannen te ontwikkelen waarbij de baten en lasten realistisch op elkaar betrokken worden in publiek-private samenwerkingen?

Er zitten al de nodige instrumenten in de ruimtelijke gereedschapskoffer, maar deze worden niet altijd (effectief) ingezet in de praktijk. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken vraagt zich daarom af of de huidige instrumenten de goede zijn, of er instrumenten ontbreken en/of er aanpassingen nodig zijn. De TU Delft is gevraagd om hier meer inzicht in te creëren.

Focus op regionale fondsvorming

De Leerstoel Gebiedsontwikkeling heeft - naast een verkenning van het instrument GebiedsInvesteringsZone (GIZ) - in overleg met het ministerie een verkenning gedaan naar een ander “kansrijk” instrument in de verstedelijkingsopgave: regionale fondsvorming. De vraag: wat maakt dat de instrumenten al dan niet worden ingezet bij (regionale) verstedelijkingsopgaven? We maken daarbij de kenmerken en het gebruik van (regionale) investeringsfondsen inzichtelijk en staan stil bij de factoren die de kansen van dit instrument in de praktijk beperken en/of bevorderen.